“ZAPOMNIANE HISTORIE - PASTUSZEK”

2024

Wymiary: 88x99cm

Technika: aplikacja z surowym brzegiem, haftowanie i pikowanie z wolnej ręki, akrylowe i alkoholowe farby do tkanin, bawełna; praca na podstawie zdjęcia archiwalnego autorstwa Karola Beyera udostępnione mi przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie.

Niewinna buźka, sukmana z czerwonymi wyłogami, skórzane buty i piękny czarny cylinder na głowie. Całości dopełnia wstążka zawiązana na szyi i kolorowy pas. Chłopak prezentuje się elegancko — wierna kopia dorosłego Urzeczanina.

Fotografia, na podstawie której uszyłam ten art quilt, pochodzi z albumu Types et Costumes de la Pologne, którego twórcą był profesor antropologii, lekarz i etnograf Izydor Kopernicki (1825–1891). Zdjęcie zostało wykonane przez Karola Beyera ok. 1866 roku w jego warszawskiej pracowni fotograficznej.

Jakże sielska to scenka — kopka siana i drewniana fujarka. Każdy, kto wychował się na wsi, dobrze jednak wie, że dzieci od najmłodszych lat włączane były do prac domowych, a potem gospodarskich. Niektórych to oburza. Ja jednak myślę, że dzieci te uczyły się jak pracować na roli, ponieważ taka była ich dorosła przyszłość. Nie było szkoły zawodowej dla przyszłych gospodarzy. Nauka płynęła nie z teorii, lecz z praktyki. Dziś można by powiedzieć, że nauka ta odbywała się organicznie — spontanicznie, intuicyjnie i z licznymi błędami po drodze.

A dzieci, jak to dzieci — niektóre z chęcią uczyły się nowych rzeczy i nie mogły się doczekać, kiedy powierzy się im poważniejsze zadania. Były też takie, które z niechęcią przyjmowały kolejne zlecenia. Wolały nad Wisłę z wędką powędrować lub sobie fujarkę z gałązki wystrugać. I dzisiaj trudno powiedzieć, które miały w życiu lepiej.

Ludziom z tamtych czasów zazdroszczę wspólnego śpiewania i muzykowania. Dzisiaj uczeni badają, jak ono oddziałuje na nasz nerw błędny i reguluje układ nerwowy, jak wspólne wykonywanie utworów wpływa na nasze samopoczucie i poczucie przynależności do grupy. Rozluźnia mięśnie twarzy i gardła ściśnięte chronicznym życiowym stresem. Podobnież tylko nieliczna grupa Polaków potrafi wykonać jakiś utwór ludowy. Dla chętnych zamieszczam na kolejnej stronie przyśpiewkę ludową, która była inspiracją do stworzenia tytułu tej wystawy (na podstawie książki Łukasza Maurycego Stanaszka, Na Łużycu).